ZOPI: Cena nie może decydować o nadzorze nad ogromną inwestycją

W październiku GDDKiA otworzyła oferty w przetargu na pełnienie nadzoru nad budową drogi ekspresowej S6 – Zachodniego Obejścia Szczecina na odcinku Police – Goleniów. Wpłynęło sześć propozycji od ponad 33 do przeszło 73 mln zł (zgodnie z rozstrzygnięciem przetargu na budowę, roboty maja kosztować 5,3 mld zł).

Postępowaniu od początku uważnie przygląda się ZOPI. I nie ma optymistycznych wniosków. – W projektach infrastrukturalnych jakość nadzoru decyduje nie tylko o tempie i płynności realizacji robót, ale też o bezpieczeństwie użytkowników, ograniczeniu ryzyk kontraktowych oraz finalnych kosztach eksploatacji obiektu – wskazuje Związek i podkreśla, że właśnie dlatego kluczowe jest, aby postępowania przetargowe na nadzór opierały się na rzeczywistych, a nie pozornych kryteriach jakościowych.

– Z satysfakcją odnotowujemy, że GDDKiA w przetargach na projektowanie coraz częściej sięga po kryteria pozacenowe – to pożądany kierunek, chociaż nadal nie jest wybierany przez inwestorów jako standard. Niestety w nadzorach tego rodzaju rozwiązania wciąż pozostają rzadkim wyjątkiem – mówi Anna Oleksiewicz, prezes Zarządu ZOPI.

W przetargu na nadzór nad ZOS cena ma wagę 60 proc., tymczasem zdaniem Związku pożądane byłoby, określenie wagi tego kryterium na niższym poziomie. Pozostałe 40 proc. to kryteria pozacenowe, jednak przedstawiciele branży wskazują, że nie zostały one przez inwestora skonstruowane w taki sposób, aby zapewnić możliwość konkurowania jakością. W praktyce oznacza to utrzymanie przewagi konkurencji kosztowej nad jakościową.

– Zaproponowane kryteria takie jak „Wykonywanie cyklicznych zdjęć” czy „Kontrola jakości" mają charakter jedynie pozornie pozacenowy. W praktyce, wszyscy oferenci deklarują, że rozszerzą swój zakres usług o te elementy, otrzymując tym samym maksymalną liczbę punktów w tym kryterium. Tego rodzaju oczekiwania Zamawiającego równie dobrze można by - i należy - wpisać do Opisu Przedmiotu Zamówienia. Nie stanowią one elementu, który w jakikolwiek sposób różnicowałby oferty – komentuje Marek Rytlewski, przewodniczący Rady ZOPI i dodaje:

- Podobny problem dotyczy kryteriów związanych z doświadczeniem personelu. Poziom wymagań dla funkcji „roszczeniowca” czy „drogowca” jest zbyt niski, by różnicować oferty. W efekcie wszystkie podmioty mogą uzyskać pełną punktację – co całkowicie pozbawia te kryteria realnego znaczenia. Jedynym kryterium jakościowym, które może mieć realny wpływ na wynik postępowania, pozostaje doświadczenie Inżyniera Kontraktu w realizacji tuneli. W kontekście skali i złożoności całego przedsięwzięcia to zdecydowanie zbyt wąski zakres, by można było mówić o rzeczywistym uwzględnieniu jakości w ocenie ofert.

Związek wskazuje, że z rozczarowaniem przyjmuje, że w tak istotnym projekcie inwestor nie słucha głosu rynku. – Jest to tym bardziej zaskakujące, że prowadziliśmy jako ZOPI z GDDKiA dyskusję dotyczącą, kryteriów jakościowych, która została zakończona pewnego rodzaju konsensusem co do możliwych rozwiązań. Rozwiązania te nie zostały jednak w przypadku tego przetargu wcielone w życie – komentuje Anna Oleksiewicz.

ZOPI od lat postuluje zmianę logiki wyceny usług projektowych i zarządczych w inwestycjach infrastrukturalnych. Jakość procesu budowlanego zaczyna się na etapie projektowania i nadzoru – dlatego to właśnie te usługi powinny być oceniane przez pryzmat kompetencji zespołów, doświadczenia w podobnych realizacjach i zdolności do zarządzania ryzykiem – wskazuje branżowa organizacja.

– Wspólnie z innymi organizacjami branżowymi, w ramach inicjatywy „Piątka dla polskiego budownictwa”, apelujemy o systemowe wprowadzenie jakościowych kryteriów dla usług intelektualnych w zamówieniach publicznych. Wierzymy, że tylko w ten sposób można budować inwestycje trwałe, bezpieczne i ekonomicznie uzasadnione w całym cyklu życia – dodaje prezes ZOPI.